سه تار قادری

سه‌تار از جمله سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی به شمار می‌آید که با ناخن انگشت اشاره دست راست نواخته می‌شود. این ساز دارای چهار سیم از جنس فلز (فولاد و برنز) است که به‌صورت موازی از کاسه تا پنجه امتداد یافته‌اند. سه‌تار همچنین دارای ۲۸ پرده متحرک از جنس روده حیوانی یا ابریشم بوده و صدایی ظریف، کمی خفه و احساسی به همراه دارد. گستره صوتی این ساز از نت دو بم در زیر خط حامل آغاز شده و تا لا بمل بالای خط حامل امتداد دارد که تقریباً سه اکتاو را پوشش می‌دهد.

سه‌تار در گذشته با سازهایی مانند دوتار و تنبور هم‌خانواده محسوب می‌شد، اما امروزه شباهت بیشتری به تار دارد. این ساز در موسیقی دستگاهی ایران نقش مهمی ایفا می‌کند، هرچند بیشتر برای اجرای تک‌نوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سه‌تار برای هر دستگاه موسیقی کوک ویژه‌ای دارد، اما فاصله ثابت چهارم یا پنجم پایین‌رونده بین سیم‌های اول و دوم معمولاً حفظ می‌شود.

نوازندگان سه‌تار در هنگام نواختن، در حالت نشسته روی زمین یا صندلی قرار می‌گیرند و کاسه ساز را با زاویه‌ای حدود ۴۵ درجه روی ران راست می‌گذارند. با انگشتان دست چپ روی پرده‌های دسته حرکت کرده و با انگشت اشاره دست راست به سیم‌ها ضربه وارد می‌کنند.

در ساخت سه‌تار از چوب‌هایی مانند گردو، توت یا افرا برای بدنه، چوب توت برای صفحه، و چوب گردو برای دسته استفاده می‌شود. سیم‌های آن از فلزاتی مانند فولاد و برنز ساخته شده و تزئینات دسته، شیطانک و گاهی سیم‌گیر از جنس استخوان تهیه می‌شوند.